Na een heel weekend Engelenzang te hebben gehoord, ben ik afgelopen zondag 10 februari ook nog inDeventer naar een heel bijzonder en indrukwekkend concert geweest. Daar werd hetRequiem voor een levende (1985) van Jacques Bank uitgevoerd. Dit werk voor 9accordeons, 4 saxofoons, 3 (5 snarige) contrabassen, spreekstem en koor, met een zéér hoge moeilijkheidsgraad werd pas éénkeer eerder uitgevoerd, vier jaar nadatJacques Bank het had geschreven.
Afgelopen zondag was er eindelijk weer een uitvoering door hetNederlands Accordeon Atelier, Consensus Vocalis en studenten van het ArtEZConservatorium o.l.v. Klaas Stok.
Het requiem voor een levende behandelt de rituelen die totlaat in de 18e eeuw gebruikelijk waren in Franse steden om eenlepralijder uit te stoten uit de maatschappij waarna hij definitief verbannenwerd naar het ver buiten de stad gelegen leprozenhuis. Hiervoor gebruikte menniet de echte Requiemmis omdat deze te sterk leek op een echte begrafenis. Menwilde echter de melaatse ook niet helemaal aan hun lot overlaten en uit de kerkstoten omdat dit niet strookte met de Christelijke gedachte. Bovendien was men bangdat de melaatse zich onchristelijk zou gaan gedragen. Het werd eenschijnbegrafenis met ceremonies waarin teksten werden gebruikt waarin de zieke werd gevraagd zijn ziektevooral met geduld op zich te nemen. De melaatsen kregen ook attributen mee die zevoortaan moesten gebruiken zoals het Lazaruskleed, handschoenen, een klepper eneen drinkbeker. De spullen werden tijdens de ceremonie gezegend en desymbolische betekenis werd in het Latijn uitgelegd en in het Frans hetpraktische gebruik ervan.
De muziek van Jacques Bank grijpt je vanaf het eerste momentbij de keel en laat je pas aan het einde los. Het Libera me klonk als eenguillotine door de kerk. Wat een afschuwelijke contrast tussen de betekenis vande tekst en het gebruik dat de melaatse werd geschoren en bedekt een zwarte doek. De tekst Kyrie eleison werd nietgezongen maar uitgeschreeuwd, als een ultieme uiting van machteloosheid enwoede. Tijdens het Dies irae werd de melaatse op een draagstoel gezet met eenzwart doek over zijn hoofd. De familie mag nog een maal naar hem kijken endaarna wordt hij naar het kerkhof gedragen waar hij vast in zijn graf moet gaanliggen. Er worden teksten uitgesproken en de priester strooit zand over zijnvoeten. Zelden zo met bonzend hart naar een muziekstuk geluisterd. De hel opaarde… Bizar en luguber! Niet zo verwonderlijk du dat er ook mensen in het publiek waren die wegliepen. Ik kan me heel erg goed voorstellen dat je hier niet naar kunt luisteren en het je te veel wordt. De muziek valt moeilijk te omschrijven maar het heeft me diep geraakt. Grotebewondering voor alle koorleden, het orkest en natuurlijk de dirigent. Een bijzondererol was er ook voor Ivette van Laar die ze met veel verve heeft vervuld!
