Maand: augustus 2010

De grote afsluiting van Pécs Cantat vond vorige week zaterdag plaats op het podium aan de voet van de Dom. Het was de presentatie van de workshop Roundabout the wine voor mannenkoor en Sing and Sweet van Robert Sund. Dat je optredens met een koor in de buitenlucht goed moet uitversterken bleek ook maar weer eens uit dit concert. Een première van een heel moeilijk stuk plannen op zo’n buitenpodium is dan ook erg gewaagd. Het mannenkoor zong een stuk van Vladimir Berdovic voor mannenkoor, slagwerk en piano. Ze sloegen zich er erg goed doorheen. Er was heel erg hard gewerkt aan dit moeilijke, lange werk. Dirigent Tomás Latka is als dirigent een wildebras en dat was ook te zien op het podium. Hij had ook erg veel last van de wind die de blaadjes van zijn partituur telkens deed omslaan. Erg vervelend, zeker als je ook nog te maken hebt met allerlei maatwisselingen, accelerando’s, fermates en meer van die dingen die je als dirigent graag even met twee handen doet.

De rest van de werken gingen onder leiding van de Kroatische dirigent Vlado Sunko. Dit ging ontzettend goed maar het was wel erg jammer te horen dat er zoveel aan klank verloren ging op dit buitenpodium. Dat gold ook voor het optreden van de Sing and Sweet workshop onder leiding van Robert Sund . Alhoewel het erg leuk was om naar te luisteren ging er toch een groot deel van de totaalklank verloren. Maar wat een opvallend andere sfeer op het podium vergeleken bij alle andere presentaties! Dit koor stond niet stijf maar bewoog. Natuurlijk heeft dit met het soort muziek te maken maar zeker ook met de manier waarop Sund het geheel brengt. Hij maakt echt contact met het koor en met het publiek. Helemaal tot slot deed hij het stuk dat hij tijdens de Open Singing van een paar dagen geledenmet het publiek had ingestudeerd. Een slimme zet want dat werd natuurlijk een spetterende afsluiting.

Het tweede slotconcert was zaterdag in de aula van de medische faculteit van Pécs. Het was de afsluiting van de workshop Horatii Carmen. Het 113 koppige jeugdkoor zong werken van György, Kodály, Deák, Kodály en Bartók. Ze deden dit afwisselend onder leiding van dr. Péter Hoppal en Szabolcs Szabó. Helaas was de akoestiek is niet zo geweldig en daardoor kwam niet alles mooi tot z' n recht. Het klonk allemaal nogal droog en als je bij de repetities bent geweest kun je het verschil in klank goed horen. Wat me vooral erg opviel is dat het Hongaarse publiek een aparte manier van applaudisseren heeft, vooral als ze wat ze gehoord hebben mooi vinden. Eerst klappen ze in een normale chaos, net als in Nederland. Maar al vrij vlot klappen ze allemaal tegelijk in een bepaald tempo: in vieren. Daarna gaan ze samen over in een alla breve waarin ze een accelerando maken totdat het weer een chaos is. Daarna begint het hele proces opnieuw en dat herhaalt zich een paar keer . Dit is het "ijzeren applaus" volgens Katalin, een Hongaarse Nederlandse met wie ik veel optrek hier.

Het tweede deel van het concert was de afsluiting van de workshop The World of Béla Bartók. Eerst werden werken uitgevoerd voor vrouwenkoor en kamerorkest. Zo streng en ontoegankelijk ik de dirigent vond tijdens de repetitie, zo mooi vond ik 'm tijdens het concert dirigeren! Tijdens de werken met pianobegeleiding maakte de pianist grote indruk met zijn fantastisch spel. Dat had ik tijdens de repetities ook al gemerkt. Hij heeft zich ook zeer geliefd gemaakt bij de dames en meiden van het koor. Dat was aan het applaus en gejoel te horen toen hij aan het einde naar voren werd geroepen.

Het concert van gisteren was een hele speciale muzikale ervaring. Omdat het een nationale feestdag was in Hongarije, was het concert geheel gewijd aan Kodály. Als eerste stond de Psalmus Hungaricus op het programma,een prachtig gepassioneerd stuk. Het was heel erg warm in de kerk en veel dames in het publiek zaten voortdurend met een waaier in hun hand. Iets waar ik heel erg aan moest wennen.

Ook de 159 kinderen van de workshop Songs of angels zongen hun stukken tijdens dit concert. Jammer genoeg werd toen de kinderen opkwamen gezegd dat er alleen geklapt mocht worden, niet gejoeld want we waren in een kerk. Hierdoor ging er wat spontaniteit verloren in de reacties van het publiek maar de kinderen zongen desalniettemin fantastisch.

Maar toen daarna de eerste noten van het Budavári Te Deum door de kerk schalden was ik helemaal verkocht. Wat een kracht en overwicht heeft die Tillai en wat een minimum aan energie verspilt hij daarbij. Heel erg bijzonder.

Dirigent Ferenc Tóth bedankte trouwens bij het afgaan alle kinderen persoonlijk en gaf ze een schouderklopje. Dit duurde behoorlijk lang maar wat een fascinerende man is dit! Na het concert op de receptie had ik de eer even met hem te praten. Dat zal ik nooit vergeten. Wat een passie voor het muziekonderwijs heeft deze dirigent. Hij was dertig toen hij de zeventigjarige Kodály voor het eerst ontmoette tijdens een concert. Kodály heeft hem daarna geholpen een muziekschool op te zetten in Pécs.

Dit gesprek met Ferenc Tóth was een bijzonder einde van een memorabele avond.

Al tijdens de generale repetitie van gistermiddag werd duidelijk dat het een bijzondere avond ging worden. De 251 deelnemers van de workshop Budavári Te Deum stonden opgesteld op de trappen van het priesterkoor van de kathedraal van Pécs. Daarvoor het grote orkest en de solisten. Het geheel werd geleid door de 80 jarige Aurél Tillai. 

Daarna moesten de 251 zangers plaats maken voor de 188 deelnemers van de workshop Psalmus Hungaricus, ook van Zoltán Kodály onder leiding van János Czifra. Dit is een ontzettend goede dirigent, heel duidelijk en expressief. 

Gisteren was het een nationale feestdag in Hongarije. Overal waren leuke kraampjes met lekkernijen en leuke kunstige dingen. Erg gezellig!

Gisterochtend nog even een uurtje bij de repetitie van het mannenkoor gezeten. Aan deze workshop doen mannen uit Finland, Hongarije, Servië en Kroatië mee. Ik zit naast een goed zingende Kroaat uit Split. De dirigent Vlado Sunko heeft nu wat meer vaart in de repetitie dan in het begin van de week. Het blijft lastig voor een dirigent in zo'n volle collegezaal. Niet iedereen ziet hem goed en dan is het erg moeilijk om de boel gelijk te krijgen. Ze repeteren een Kroatisch lied over wijn. Het is een mooie taal om in te zingen. Maar de dirigent praat erg zacht en de Hongaren verstaan het Kroatisch niet. Bij instructies is er dus meteen ook veel onduidelijkheid en dat haalt de vaart ook uit de repetitie.

 

Tweede deel van de repetitie was onder leiding van de Hongaarse dr Támas Lakner. Zo rustig als de vorige dirigent is in zijn aanpak zo druk is deze dirigent. Hij praat ook veel harder maar nu verstaan de Kroaten het Hongaars niet. Ze doen Pannoninii Carmen van Vajda János. Het is een moeilijk stuk dat vanavond de wereldpremière gaat beleven op dit festival. Er werd heel erg hard gewerkt, de stress was duidelijk voelbaar…

Open Singing with Robert Sund

Ook bij de workshop The World of Béla Bartók voor vrouwenkoor geweest onder leiding van Attila Kertész. Aan deze workshop doen koren mee uit Hongarije, België en losse deelnemers uit Denemarken, Spanje en Nederland. Er wordt erg weinig gepraat tijdens deze repetitie en erg intensief gerepeteerd. Dirigent is erg gedecideerd en meiden en dames zijn erg gedisciplineerd. Hij dwingt een hele serieuze sfeer af waarin heel erg hard gewerkt wordt.

Tijdens de pauze even met de enige twee Nederlandse deelnemers die aan dit fantastisch festival meedoen gepraat. De ene dame komt uit Rotterdam en de andere uit Amsterdam. Ze gaan vaker naar Europa Cantat Singing Weeks, dus ze zijn wel wat gewend. Maar natuurlijk hebben zij net als alle andere niet Hongaarse deelnemers heel veel moeite met de tekst. Niet alle Hongaarse dirigenten gaan daar makkelijk mee om tijdens dit festival. Bij iedere workshop is een tolk aanwezig maar niet alle dirigenten maken daar goed gebruik van, of de tolk zelf is wat onhandig. Het is voor koorleden vooral erg handig om te weten waar je moet beginnen in de partituur. De muzikale uitleg is universeel, die versta je zelfs in het Hongaars. De dirigent van de Bártok workshop hield er in het begin van de week zelfs helemaal geen rekening mee dat er ook koorleden waren die geen Hongaars konden verstaan. Hij nam meteen hele hoge tempi en schonk geen aandacht aan de tekst voor niet Hongaren. Zijn eigen meisjeskoor zingt ook in deze workshop dus hij wil snel doorwerken. De Nederlandse dames voelden zich dus behoorlijk verloren. Gelukkig werd er op een geven moment wel extra tijd uitgetrokken voor de buitenlanders om de tekst door te nemen, maar dan nog is het erg moeilijk. De muziek van Bártok is geweldig en het vrouwenkoor heeft een prachtige klank. Dat gaat een mooi concert worden!

De deelnemende koren geven ook zelf concerten. Gistermiddag avond naar een concert van vier koren geweest. Als eerste zong het Tapei Hua-Shin Children's Choir uit Taiwan. De kinderen zongen heerlijke ongecompliceerde muziek en hadden bovendien een hele leuke regie. Ze kregen dan ook een daverend applaus.

 

Het vocaal ensemble Amicus Énekegüttes uit Szolnok, Hongarije zong een aantal standaardwerken die in Nederland ook veel op het programma staan zoals Il est bel et bon en Je ne l 'ose dire. Maar deze liederen werden in het Hongaars gezongen en dat is erg raar om te horen.

Het meisjeskoor Pro Musica Kamarakórus uit Dorog Hongarije had een hele mooie manier van opkomen.  Ze kwamen van achter uit de zaal lopend en zingend op en ondertussen gaf de dirigente alle meisjes even een kneepje in de arm. De meisjes zingen alles uit het hoofd en zijn met z'n tienen. Er werd heel erg muzikaal gezongen en ze hadden hier en daar een leuke choreografie bij de liederen.

Dirigent Igor van het Ljublljana Waldorf School Parents en Teachers Choir uit Slovenie heb ik een paar dagen geleden ontmoet en ik hem toen beloofd naar zijn concert te komen, Hij is muziekleraar aan deze Waldorf School (Vrije School) en waarschuwde me dat het een "gewoon koor" was. Maar ik hou juist van "gewone koren"! Het was erg leuk om ook iets anders dan Hongaars te horen. Dit "gewone koor" viert dit jaar haar 10 jarig bestaan en  heeft dezelfde intonatie problemen als  ieder "gewoon koor" in Nederland. Maar er werd mooie muziek gemaakt en men heeft plezier! En wat een verbluffend mooie solist hadden ze! Later ben ik met dit koor even wat wezen drinken. Solist Milan is chemicus en zingt naast zijn werk in vier koren. Dat soort zangers vind je ook overal.

De Zweedse dirigent Robert Sund is geweldig! Gisteren tijdens de Open Singing studeerde hij binnen vijf minuten met 2000 mensen uit het hoofd een vierstemmig stuk in. Hij had er ook nog een kleine choreografie bij bedacht en zo kreeg hij de hele meute die er iedere avond toch een beetjes stijfjes bij zit ook nog aan het bewegen. Een super sfeer!

Iedere avond na het Open Singing kun je mee doen met het volksdansen in het park. Gisteravond mee gedaan met de workshop Kroatisch-Hongaarse dansen. Heel erg leuk om te doen. Je begint steeds met eenvoudige basispasjes die al snel uitgebouwd worden met allerlei ingewikkelde hupjes enz Ik heb me helemaal in het zweet gedanst. Het is ook geweldig om de mannen hier te zien dansen! Zij hebben wat dat betreft toch een veel betere coördinatie dan de Nederlandse mannen. Vier passen naar links, een naar rechts, dan huppelen naar voren en ondertussen iets ingewikkelds doen met je voeten. Op een gegeven moment als je de pasjes echt door hebt en je mee kunt gaan in de flow is het echt heerlijk!

Na het dansen even "wat" wezen drinken met Zoë. Zij is ook een van de internationale vrijwilligers en heeft al op meerdere festivals gewerkt. Ze is oorspronkelijk Belgische, dus ze spreekt een aardig woordje Vlaams. Ze woont al jaren in Perpignan dus ze spreekt ook vloeiend Frans. Van oorsprong is ze lerares Spaans, dus dat gaat haar ook erg goed af. Onderling praten we een mix van Nederlands en Engels. "Wat" drinken in Pécs is wijn en alle wijnen hier zijn even heerlijk. Samen met Zoë geprobeerd de zin: "Een droge witte wijn, alstublieft" te leren maar helaas lukt het me nog steeds niet. Maar door de wil om het te leren kwamen we wel in contact met een koor uit Budapest. We zaten samen aan een tafel en vroegen steeds naar die ene zin als we weer wat wijn wilden bestellen en zo ontstond een leuk contact. We hebben elkaar veel liederen voorgezongen. Natuurlijk veel Hongaarse, maar ik heb ook wat Nederlandse en Zoë Frans en Spaanse liederen gezongen. Maar er blijken ook veel liederen te zijn die in alle talen worden gezongen. Met name veel canons. Heel erg leuk. Het was een heerlijke avond!