Leipziger Symposium zur Kinder- und Jugendstimme (2)

Afgelopen weekend was ik bij het Leipziger Symposium zur Kinder- und Jugendstimme, een  jaarlijkse  bijeenkomst van foniaters, logopedisten, zangpedagogen, therapeuten en (kinder)koordirgenten.  Kortom: iedereen die zich professioneel met de kinderstem bezig houdt. Belangrijkste ‘gangmaker’ van dit symposium is de bekende Duitse foniater  Prof Dr Fuchs, die onder andere  het Thomare Chor’ onder zijn hoede‘ heeft.

Lezing van kinderkoordirigent Ulrich Kaiser:
Umgang mit Jungen in Kinder- und Jugendchören- integrative Konzepte.
Wir hatten mal zwei Jungen, aber die sind schon lange weg’ .

Waarom is het zo moeilijk jongens in een kinderkoor te krijgen en vooral te houden? Toen dirigent Ulrich Kaiser het Rundfunk Kinderchor overnam  bestond het uit 54 meisjes en 3 jongens.  Ulrich wilde het aantal jongens bij dit koor vergroten en besloot bewust contact te zoeken met deze jongens. Want het hield hem bezig: wat drijft die jongens eigenlijk en waarom blijven ze zingen? In Duitse kinderkoren zingen ongeveer 10 % jongens. Na de stembreuk verdwijnen ze vrijwel allemaal, maar vaak ook voor die tijd al. Een beeld vergelijkbaar met Nederlandse kinderkoren.

Ulrich Kaiser stele zich de vraag: kunnen jongens dan niet zingen? Natuurlijk wel, maar interesseert het ze niet, zijn ze niet sociaal genoeg? Volgens Kaiser moet je  jongens en meisjes niet gelijk behandelen in je koor. Als dirigent moet je een jongensbril opzetten en daar naar handelen.

Tips van Ulrich Kaiser:

  1. Repertoire: jongens willen niet alles zingen, houd rekening met de onderwerpen. Je moet dat erkennen.
  2. Dansen: doe maar even niet. Jongens willen dat vaak niet waar meisjes bij zijn.
  3. Jongens hebben een stemwisseling: is er daarna nog motivatie. Dat moet je gaan bieden. Geef oudere jongens een voorbeeldfunctie en zoek bewust ook repertoire waarbij ze mee kunnen doen op hun eigen niveau.
  4. Heb aandacht  voor bv voetbal en zorg ook voor mannelijke begeleiders.
  5. Schakel een mannelijke zangdocent in.
  6. Maar onderscheid in koorkleding tussen jongens en meisjes. Maak ze herkenbaar.
  7. Maak ook reclame mét jongens.
  8. Kies geen tuttige koornaam .
  9. Let op kleinigheden  Jongens houden gewoon van andere dingen, heb daar aandacht voor.

Jongens gaan pas echt zingen als ze zich thuis voelen in een koor.  Maak ze tot blikvangers, neem ze apart.  Maak de atmosfeer ook jongensachtig en zorg dat ze zich trots voelen als ze zingen.

Ulrich Kaiser is hard op weg zijn droom waar te maken dat zijn kinderkoor uit 50 %  jongens en 50% meisjes bestaat. Hij heeft zelfs een jongensquotum ingesteld en werft heel specifiek, en met succes!

Bach sneeuw

ZINGmagazine 49

7042 ZING cover49.indd

– 169x Matthäus- en Johannes Passion in Nederland en Vlaanderen
– achtergrondinformatie, uitspraken van zangers en dirigenten
– concerten, meezingen en festivals.
– openhartig interview met Ernst Daniël Smid
– 125 jaar Concertgebouw en -orkest
– 4 pagina’s zangvakanties

De passiebarometer van ZINGmagazine:

169 uitvoeringen van de Matthäus- en Johannes-Passion.

In de weken voor Pasen klinkt er in Nederland en Vlaanderen 169 maal een Matthäus of Johannes Passion van Bach. De Matthäus is met 133 uitvoeringen populairder dan de Johannes (36). Een indrukwekkend aantal waar in totaal ruim € 5 miljoen euro mee gemoeid is.

Hoofdredacteur Dolf Weverink: ‘We wisten dat Nederland hét passieland is, maar dit aantal verrast ons. Geen enkel ander vocaal werk wordt in zo’n korte periode zo vaak uitgevoerd. Nederland spant wereldwijd de kroon.’

Dat Nederland zoveel passies telt, is vooral te verklaren vanuit traditie. Toonkunst Amsterdam voerde in 1874 voor het eerst een Matthäus-Passion uit in het Amsterdamse Concertgebouw, Willem Mengelberg zette die traditie voort. Daarnaast zijn er de traditionele uitvoeringen in Naarden, waar op Goede Vrijdag het voltallige kabinet komt luisteren naar de Nederlandse Bachvereniging. Een bijzondere speler is dirigent Pieter Jan Leusink die met zijn Bach Choir and Orchestra of the Netherlands maar liefst 25 uitvoeringen verzorgt door het hele land, waarvan 10 in 5 dagen.

Een Bachpassie uitvoeren is een kostbare zaak; de kosten van solisten, begeleidingsorkest en dirigent zijn al gauw € 25.000,-. Koren verdienen deze investering bijna altijd terug omdat de Matthäus en de Johannes publiekstrekkers zijn. Het lijdensverhaal van Christus als kaskraker. Nederland telt steeds minder gelovigen, maar op kerstavond en met Pasen stromen de kerken vol. “Ik ben niet gelovig, behalve als ik naar de Matthäus ga” is een veelgehoord citaat.

www.zingmagazine.nl

11. Leipziger Symposium zur Kinder- und Jugendstimme (1)

Morgen op pad naar Leipzig. Daar organiseert de beroemde Duitse foniater Prof. Dr. Michael Fuchs van vrijdag 22 tot zondag 24 februari voor de elfde keer het ‘Symposium zur Kinder- und Jugendstimme’. www.kinderstimme.uniklinikum-leipzig.de

Dit keer is het thema ‘Buitengewoon ?’.

Iets dat bijzonder is, anders is of op valt heeft vaak een verborgen boodschap. Hoe gaan wij daar als professionals op een verantwoorde manier mee om. Kan zingen en stemtherapie kinderen helpen te integreren of zichzelf accepteren. Het gaat hierbij niet alleen om kinderen met een handicap of bijzondere kinderen, maar ook om kinderen met verschillende sociaal culturele achtergronden en religies. Ook worden verschillende en muziekstijlen onder de loep genomen en hoe deze te zingen met kinderen. Er zijn lezingen en workshops over hoe stimuleren we jongens om te gaan zingen, zingen met een gehoorbeschadiging, verschillende generaties die samen zingen, zingen en spraakontwikkelingsstoornissen, zingen en integratie, hoe gaan we om met kinderen met een handicap en nog veel meer.

Het symposium is bedoeld voor iedereen die beroepsmatig met de kinderstem werkt: zangpedagogen, muziekdocenten, koordirigenten, therapeuten, logopedisten en K&O artsen (foniaters).

Maar op de heenweg een tussenstop gemaakt in Eisenach!

IMG_4114

 

 

Koordirigent Eric Ericson overleden

Gisteren overleed op 94 jarige leeftijd de legendarische Zweedse koordirigent én docent Eric Ericson.

ErEric Ericson was onder andere dirigent van het Zweeds Radio Koor  en regelmatig gastdirigent bij het Nederlands Kamerkoor. Als docent koordirectie inspireerde hij vele dirigenten.

Tijdens mijn koordirectiestudie heb ik één keer de kans gehad onder hem te zingen tijdens een workshop op het (toenmalige) Twents Conservatorium. Ik was eerstejaars student koordirectie en zong net een paar maanden in het kamerkoor. We zongen de psalm Hvad est du dog skjön van Edvard Grieg. Wat ik als jonge student heel opvallend vond is dat hij niets voorzong, maar alleen maar af en toe wat tonen aangaf met een klein keyboardje. Verder zat er zo’n enorme vaart in de repetitie dat het voor mij een bijna verbijsterende ervaring was. De repetitie was in het Engels, we zongen in het Noors en als meneer Ericson aftikte om een aanwijzing te geven, gaf hij daarna eigenlijk geen nieuwe inzet aan. Nee, het was maat 10 overnieuw, midden in een zin en je kreeg geen nieuwe toon, je moest maar meteen de goede noten zingen. Niet goed, overnieuw, nee niets aangeven… doen. Daardoor zat je als zanger op het puntje van je stoel tijdens de repetitie en was je 100% geconcentreerd. Maar, ik denk dat ik zeker de helft van de tijd de weg kwijt was in de partituur. Het ging me allemaal veel te snel en ik wist dat ik nog heel erg veel moest leren.

The air we breathe (2)

De tweede workshopavond voor The air we breathe van Merlijn Twaalfhoven was erg leuk maar ook totaal anders qua sfeer. In totaal krijgen de deelnemers vier workshops waarvan ze er in ieder geval twee moeten bijwonen. Voor een deel waren het dus nieuwe mensen die vanavond meededen. Het mooie van het project is dat iedereen wordt uitgedaagd van beginnende tot gevorderde zanger, van jong tot oud.

We begonnen de avond weer een aantal improvisatie-oefeningen die de deelnemers later in de compositie kunnen toepassen. Het gaat dan vooral om op akkoorden motiefjes te zingen en je qua stem wat vrijer te bewegen, Daarbij moeten de deelnemers vanuit het niets nieuwe tonen overnemen, zingend chaos veroorzaken om later toch weer in hetzelfde tempo uit te komen en misschien wel op één toon. Gaandeweg de avond gin dat steeds beter.

Daarnaast hebben de verschillende zangstukken geoefend. En dat moet allemaal uit het hoofd op 2 maart!

The air we breathe (1)

Afgelopen maandag was het aan mij om de eerste workshop van The air we breathe Hengelo van Merlijn Twaalfhoven te leiden. The air we breathe is een flexibele compositie die iedere keer wordt aangepast aan de situatie. Het ‘vaste’ deel is al eerder ontstaan en wordt gezongen door solisten, het flexibele deel wordt uitgevoerd door lokale zangers, koren, scholieren en kinderen.
De deelnemers hoeven geen zangervaring te hebben en krijgen vooraf een aantal workshops waarbij ze kennismaken met de muziek, leren improviseren en reageren op gebaren. De deelnemers treden uiteindelijk niet op het podium op, maar zitten verspreid in de zaal waardoor het publiek van alle kanten omgeven wordt door klanken. De bedoeling is dat iedereen uiteindelijk gaat meezingen.

556176_612241058801448_211926650_nDe eerste workshop van maandag was een groot succes. Ik zag veel bekende gezichten en deze ervaren zangers zongen met veel plezier samen met ‘beginners’.  Ik ben erg benieuwd hoe de tweede workshop vanavond zal zijn!

Concert: zaterdag 2 maart 20.00 uur Eatonzaal, Rabotheateer Hengelo

ZINGdag groot succes

De tweede ZINGdag, georganiseerd door  het Groot Omroepkoor (GOK) voor de lezers van ZINGmagazine, was een groots succes. Ruim 170 zangers en dirigenten, professioneel en amateur, waren zaterdag 9 februari naar Hilversum gekomen om samen te zingen met leden van het GOK.

De dag bestond uit workshops, verschillende SingAlongs, een openbare repetitie van het GOK en een presentatiemoment. Bij de workshops en SingAlongs stonden de GOK-zangers tussen de deelnemers. ‘Een unieke sensatie’, zo vonden de amateur-zangers, die zich voelden opgetild door de professionals. Chef-dirigent Gijs Leenaars en gastdirigenten David Lawrence en Edward Caswell verzorgden de workshops, ieder met zijn eigen aanpak, stijl en humor. Er klonken werken van Pärt, Britten, Da Vittoria, Brahms, Ives en vele anderen

In ZINGmagazine nr. 50 (verschijnt rond 15 april) kun je een uitgebreid verslag van de ZINGdag 2013 lezen.