Categorie: Oost Nederlands Kamertjeskoor

De St Nicolas Cantate van Britten opent met een langzame meditatieve klaagzang vanhet volk. Nicolaas wordt gevraagd zijnpracht en praal af te leggen en te vertellen. In een groot muzikaal contrastbegint Nicolaas te vertellen.

Zijn levensverhaal begint met een vrolijke walsgezongen door het jongenskoor. “Ere zij God” roept kleine Nicolas als hij inz’n badje duikt. In de orkestpartij kun je het water uit de tobbe horenstromen.

Algemeen bekend is dat Britten al zijn tenorsolo’s schreef voor zijnvriend Peter Pears. De stukken voortenor solo in deze cantate staan dan ook dicht bij Britten’s eigengevoelsleven. In deel drie komen we op een zeer indringende wijze meer van depersoonlijkheid van zowel Britten als Nicolaas te weten. Veel te jong moest hijde wijde wereld in trekken en voelde zich vaak in de steek gelaten.

Hij smeektGod om zijn gids te zijn. Piano en slagwerk produceren geweldige golven in destormscène van deel vier, zijn reis naar Palestina. De hoge stemmen van hetgallerij koor zingen bliksem, wind en donder terwijl het complete mannenkoor debange bemanning van het schip vormt. Nicolaas heeft deze zware storm voorspelden vraagt de bemanning op de knieën te gaan om schip te zegenen. Uiteindelijklukt dit en de storm gaat liggen

Aan het eind van deel vijf mag het publiekvoor het eerst meezingen. In dit deel wordt Nicolaas tot bisschop gekozen. Dejongens mogen Nicolaas “aankleden” waarna het volk de nieuwe bisschop in eeneindeloze bombastische fuga op zijn taak wijst: “Serve the Faith!!”. Meteendaarna in deel zes maken we verder kennis met Nicolaas als mens, zonder alle“heiligheid”.

Net als in deel drie maken we kennis met Britten’s persoonlijketwijfels als gelovige. Verstikking en eenzaamheid worden muzikaal zeerdramatische weergegeven.

Deel zeven is een groot muzikaal theatraal drama.. Achtervolgd door honger zien we volklangs de wegen trekken terwijl ze geen oor hebben voor de vrouwen die over hunverdwenen jongens zingen. Een waard wordt geld geboden om toch iets eetbaars optafel te zetten. Het is Nicolaas die het volk bruut op hun zonde wijst als zebijna van het opgediende vlees willen eten. Het zijn de gepekelde jongens! Zeworden door Nicolaas tot leven gewekt en daarna volgt een processie aangevoerddoor de drie jongens: Halleluja!

In deel acht wordt Nicolaas harmonieusherdacht als een man die steun geeft en liefdevol is. Iedereen zit vol goedeherinneringen aan hem en weet wel een “sterk verhaal” over hem te vertellen.Bij de gelegenheid waarvoor Britten deze cantate heeft geschreven had hij debeschikking over zeven koren. Ook nu vertelt elk van mijn eigen korenafzonderlijk een verhaal over St. Nicolaas. Daarna worden deze legendes door dekinderen van onze kinderen via een canon steeds gekoesterd en verder verteld.

Het laatste deel “De dood van Nicolaas” kenmerkt zich door een enormecomplexiteit. De snelle hoge nootjes van de piano, de diepe klank van degong, de kalmte die van de tekst uitgaatterwijl de melodie van de tenorsolo intens en dramatisch is. In een cantusfirmus zingt het koor het “Nunc dimitis” de lofzang van Simeon, eenrechtvaardig en vroom man die pas zou sterven als hij de Messias had gezien.Het werk besluit samen met het publiek met “The old hundredth”, een zeerbekende en geliefde Engels Hymne.

De Britse componist Benjamin Britten(1913-1975) studeerde piano en compositie o.a. aan het Royal College of Music in Londen. Zijn vijftien opera’s, liederencycli en koorwerken vormen het belangrijkste deel van zijn oeuvre. Hoewel hij niet direct een vernieuwer is kunnen we zijn werk wel eigentijds te noemen. Britten was zeer geliefd en gewaardeerd bij zijn collegae componisten. Benjamin Britten overleed in 1976 te Aldeburgh. Hij wordt als de belangrijkste Britse componist sinds Purcell beschouwd.

Britten schreef de Saint Nicolas Cantate in 1948 voorde viering van het honderdjarige bestaan van Lancing College, Sussex. Deze school had St. Nicolaas als patroonheilige vandaar dat een van de commissieleden destijds Britten voorstelde een “Ahymn to Saint Nicolas.” te schrijven. Benjamin Britten keek altijd met verlangen en plezier terug naar zijn kindertijd. “Tell me about Saint Nicolas,” said Ben. So I told him the legends. Almost immediately he saw it as a series of episodes. “It will have to be a cantata, I think.” Een sketch van de compositie was er binnen drie weken en Britten “was enjoying it hugely.” Hij schreef het werk met de speciale intentie dat het uitgevoerd zou worden door amateurs. Voor hem was het een uitdaging om schoonheid te scheppen met simpele middelen en hij zag de St. Nicolas ook als een diepgaand statement.’Britten schrijft: I want to write for people. . . . There is something very fresh and unrestrained in the quality of the music produced by amateurs. What annoys me more is the ineptitude of some professionals who don’t know their stuff I have no patience with that.

St. Nicolaas is niet alleen de heilige van zeelieden,scholieren en kinderen maar ook de patroon van Rusland, Griekenland, Sicilië en Lorraine. De meeste informatie die we over hem hebben is gebaseerd op mondelinge overlevering . Historici zijn het er over eens dat hij is geboren ineen gefortuneerde familie ergens aan het einde van de 3de eeuw. De verhalen gaan dat hij zelfs als kind al wonderen kon verrichten, vastte en zijn bezittingen aan de arme mensen gaf.

De Saint Nicolas Cantate van Britten is een dramatische cantate in negen scénes over het leven van St. Nicolaas: zijn geloof, zijn wonderen en zijn nalatenschap. De cantate presenteert legendarische gebeurtenissen uit het leven van St Nicolaas. De partij van Nicolas wordt gezongen door een solo tenor. Het koor transformeert zichzelf in verschillende contrasterende karakters gedurende het drama. Het vertelt de avonturen van St. Nicolaas met de overtuiging van ooggetuigen en bindt het verhaal samen met gebeden en lofzangen. De jeugdige speelsheid in contrast met serieuze diepgang maakt de Saint Nicolas Cantata tot een uniek werk. Het serieuze gedeelte is primair toegewezen aan de tenor solist. De menselijkheid en visie van Nicolaas komen daar gepassioneerd tot uitdrukking. Zo treurt hij om de corruptie van mensen en accepteert hij op het laatst zijn eigen dood.

Dit is niet de commerciële Nicolaas zoals wij hem tegenwoordig kennen maar laat zijn kwetsbare kant zien waarmee hij het beste met de mensen voor heeft.  Een nieuwe en belangrijk element in de cantate is de inzet van het publiek c.q. gemeentezang als muzikale actie. De melodieën waren in die tijd bekend bij het publiek dat opgeleid was op English public schools. Het zingen van deze gezangen op school was iets dat dagelijks gebeurde. Benjamin Britten wist dat het zingen van deze gezangen het publiek deed denken aan de tijd dat ze zelf kind waren. Tegelijkertijd kan het publiek mee doen, in plaats van passief luisteren wat voor veel mensen als zeer verrassend wordt ervaren. Het is een opmerkelijke verzameling van niet alledaagse muzikale elementen die een grote plek innemen als we naar het werk luisteren. Het is de nederigheid van een groot componist die serieuze muziek schrijft binnen de mogelijkheden van gewone mensen. Dit verklaart waarom het stuk nu nog steeds zeer populair is.

Wordt vervolgd!!

Met dit krantenbericht is in feite mijn publieke cariere in 1982 begonnen. Tijdens mijn lagere school werd ik uit de klas geplukt om kerkdiensten te zingen in het koor van de Mariakerk in Losser. Later ging ik natuurlijk op ook op muziekles. Dat blokfluitspelen ging mij goed af. Ik herinner me nog dat ik na 3 lessen de boekjes 1 t/m 3 thuis al uit had en ik begreep niet waarom de meneer dat weken lang ging herhalen. Ik verveelde me rot! Het was ook de tijd van de beroemde kinderkoren de Leidse Sleuteltjes en de Wesseltjes. Ook in Losser werd een kinderkoor opgericht De Dinkelrakkers.  Gedurende mijn gehele lagere schooltijd was ik lid van dit kinderkoor. Ik kan me vaag legendarische optredens in Duitsland herinneren met Nico Haak en Rita Corita.Ook toen ik al op de middelbare school zat bleef ik de repetities bezoeken om hand en spandiensten te doen. Ik speelde blokfluit en nam af en toe een repetitie over als de dirigent niet kon. In november 1982 stond het kinderkoor onder leiding van Piet Amweg en zou zingen bij de intocht van Sinterklaas in het gemeentehuis van Losser. Helaas scheurde Piet zijn kniebanden en had ik de eer het concert te dirigeren. Het was mijn eerste openbare optreden als dirigent en ook de eerste keer dat ik met mijn naam in de krant kwam.

Wordt vervolgd!!!

De Dinkelrakkers 1980

Alhoewel ik het altijd probeer goed te plannen, had ikafgelopen weekend maar liefst drie concerten. Allereerst deed hetJongemannenkoor Oldenzaal afgelopen vrijdag mee aan het benefietconcert van deserviceclub Lions Boca in de Plechelmusbasiliek. Het concert was georganiseerd door deOldenzaalse sopraan Claudia Patacca en de opbrengst kwam ten goede aan de Stichting KIK .Met het Jongemannenkoor hebben we beslist goede sier gemaakt tijdens ditconcert. Je bereikt toch weer een heel ander publiek en het was een genot om inde mooie akoestiek van de Plechelmus te mogen zingen. Ik heb erg genoten vanhet optreden van Miss Emily Barlaston , GreatBritain’s Only Trampolining Prima Donna (retired). Zelf was zo enthousiast dat we maandag allemaal een mailtje van haarkregen: “Trudie and I particularly enjoyed our little visit to "DeHengel" on the market square, and isn’t it wonderful to see young peopleenjoying themselves? So preferable to all this sex, drugs, violence androck-and-rôle one reads about in the Sunday newspapers!“   

Zaterdagavond had ik een concert met het Oost NederlandsKamertjeskoor in de kapel het voormalig klooster De Zwanenhof in Zenderen.Thema van deze avond was ‘het buitenleven’ en er stond muziek van Schumann,Antonín Dvořák en Edward Elgar. Pianist Gerard van Kempen speelde stukken van Liszt en Arensky. De Zwanenhof ligt in een prachtigeomgeving en gelukkig hadden voldoende mensen de weg weten te vinden. Iedereenkijkt met voldoening terug op dit concert. Het publiek heeft een leuke avondgehad en kon daarna onder het genot van een drankje nog even napraten met hetkoor. De liederen van Elgar vielen zeer in de smaak net zoals de MorceauxCharacteristiques van Anton Arensky gespeeld door Gerard van Kempen. Prachtigemuziek!

Laatste concert in de reeks was afgelopen zondag 24 junidoor het Stadsjongenskoor en Jongemannenkoor Oldenzaal in de Hofkerk Oldenzaal. In een goed gevulde kerk gaven we samen met pianiste Aartje Disberg en gitaarkwartet Silver Snare en goedconcert. Tijdens dit concert merkte ik ineens wat de jongens meer hebben geleerdvan het hele operaproject. Het opkomen en afgaan ging zonder problemen en zestonden allemaal heel geconcentreerd te zingen op het podium. Het optreden vande jongens ging daarom ook bijzonder goed! Van de jongemannen ben ik nietanders gewend, zij hebben erg goed gezongen. Het niveau van dit koor gaat nogsteeds omhoog en de jongens hebben zichtbaar erg veel plezier in zingen. Hetoptreden van gitaarkwartet Silver Snare heeft erg veel indruk op mijn gemaakt.Wat een gesmeerd samenspel en wat een enthousiasme! Ze speelden allemaal eigennummers die stuk voor stuk muzikaal zeer interessant waren en afwisselend. Erwerden nog twee jongemannen in het zonnetje gezet. Rik omdat hij geslaagd isvoor zijn middelbare school en Stijn omdat hij het koor gaat verlaten. Daarmeehebben we een prachtige tenor minder. Ik hoop dat hij in de toekomst weer gaatzingen want goede tenoren zijn zeer schaars.

Hiermee is voorlopig een einde gekomen aan de concerten enmag ik bijna aan de vakantie beginnen. Eerst nog de gebruikelijke openbarerepetitie van het Stadsjongenskoor, de afsluitende avondjes van het ONKK en deKringzingers en het zangavondje van mijn “zangjuf”. Pas daarna kan ik mijspulletjes voor een paar weken opbergen, ik ben er wel aan toe!