Koor & zo

Een van de allerleukste dingen in Kopenhagen was wel de ontmoetingen met koordirigenten van over de hele wereld. Ze kwamen werkelijk overal vandaan: New Zeeland, Johannesburg, Letland, Zuid Korea, de VS, Frankrijk, Canada, Australë en… Taiwan! Yu Wen Pan een koordirigente uit Taiwan en haar vriendinnen heb ik al de tweede dag ontmoet tijdens een workshop body percussion van Keith Terry. Dat schept namelijk een band als je allemaal moeilijk hebt met polyritmiek enz… Daarna kwamen we elkaar steeds tegen en bleven ervaringen uitwisselen.  Natuurlijk werden er ook visitekaartjes geruild en zo kwam ik op het idee om al vanuit Kopenhagen al een ansicht naar Taiwan te sturen.

Gisteren kreeg ik een mail van Yu Wen Pan: "Thanks foryour wonderful greeting postcard which reminds me a lot of great memories in Copenhagen".

Kijk, dat is nou eens leuk want er zaten ook twee foto’s bij genomen in Tivoli Gardens. Want ai…. mijn camara deed het even niet:  I’m sorry, I have to feed the battery’s this night. Waarop de dames uit Taiwan met kinderstemmetjes begonnen te zingen:  Mummy, mummy I’m so hungry. Ach, we hebben echt zoveel plezier met elkaar gehad! Kijk nou zelf: Hollands Glorie greets Taiwan!

Tijdens mij bezoek aan Kopenhagen heb ik natuurlijk ook zelf wat foto’s genomen. Bij deze een kleine selectie. Allereerst het prachtige Operaen  gezien vanaf de kade bij het Amalienborg.

En het Operaen van binnenuit gezien. Op een of andere manier had ik steeds als ik vanaf de eerste of tweede verdieping de zaal uit kwam na een concert, heel kort de associatie met een zwembad.

Als ik me vanaf de kade bij het Amalienborg omdraaide had ik dit uitzicht op de prachtige Marmorkirken waar ook een aantal concerten plaatsvond.

Het ochtentje Christiana leverde ook veel mooie plaatjes op waarvan dit er één is.

Die zelfde dag wandelde ik ook even naar het Kastellet

en als je denkt, wat staan daar toch veel mensen langs de kade, dan komen ze voor Den Lille Havfrue hét symbool van Kopenhagen.

<!– @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } –>

Deslotdag van het symposium zat voor mij weer vol verassingen. Zoals ikal eerder in deze serie schreef, is het in de top van koorwereldtegenwoordig erg “in” om van alles te experimenteren metopstellingen, bewegingen, beeld en geluid. Ik sta daar een beetjesceptisch tegenover, tenzij het heel erg goed gebeurd en dat was opdit syposium vaak het geval. Tijdens het laatste  ochtendconcertafgelopen zaterdag zong het EMO Ensemble uit Finland de premiérevan een stuk gebasseerd op een tekst van William Shakespeare, "Facethe music". Een deel van het koor kwam de zaal in en ging langs dewand staan met de rug naar het publiek. Ze hadden allemaal iets vaneen I Pod op en waren helemaal verzonken in hun eigen muzikalewereldje, meehummend, bewegend en zachtjes zingend. Links en rechtsvan het podium zong de rest van het koor een prachtig dubbelkorigstuk. Op een gegeven moment draaiden de meehummers zich langzaam omen begonnen mee te zingen. Na een aantal maten draaiden ze weer om entrokken ze zich weer terug in hun eigen wereldje. Bij een ander stukgingen de heren in een kring op de grond zitten en stonden de damesop een strakke lijn op het podium. Ook deze opstelling gaf louter eenmuzikale structuur weer, iets wat mij zeer aanspreekt. Wat dit koordoet met afwisseling in opstelling is allemaal functioneel en indienst van de muziek of de akoestiek.

Ookhet volgende koor Vokal Nord uit Noorwegen had een doorlopendprogramma met geluid en beeld op de achtergrond. Het koor gebruikteverschillende manieren van stemgebruik waaronder belten,boventoonzang en het zingen met erg veel twang. Er waren prachtigebeelden van Noorwegen op de achterwand te zien maar op een gegevenmoment had het ook wel een beetje wat weg van een goede reclamespot.Als het niet goed gebeurd kan het dus afleiden van de muziek en datwas wat mij betreft hier het geval.

Opde laatste dag van de expo sloeg ik nog een lekkere ‘flater’. Ik wasmuziek aan het zoeken in de stand van uitgeverij Helbling en had deMissa Lumen van Lorenz Maierhofer in mijn handen. Een iets oudere manbegon tegen me te praten en ik vroeg aan hem wat het voor stijl was.Nu ken ik de arrangementen van Maierhofer goed. Hij is erg populairbij de "gewone"koren mede ook vanwege zijn hoge productie van bewerkingen vanpopulaire stukken in verzamelbundels voor gelijke stemmen, SAB,mannenkoor enz. Ik zei dus tegen die aardige man “This misterMaierhofer must be a very busy man creating so many beautifullarrangements”. Je voelt ‘m al aankomen… “Yes, he is”, zei deman en hij wees op zijn badge. Dat werd dus een heel leuk gesprekwaarbiij ik het toch wel een beetje warm gekregen had. Uiteindelijkde mis gekocht, met natuurlijk zijn handtekening voorin!

Deopening van het laatste middagconcert was voor het Jauniesu KorisKamer uit Letland. Hun project World Sun Songs waaraan componistenuit de hele wereld hebben meegewerkt, heeft overal vele successenbehaald en gelukkig kon ik daar afgelopen zaterdag een deel vanhoren. Het optreden begon met een aantal meisjes die met een lantaarnliepen te roepen, terwijl het koor iets prachtigs zong. Ook bij ditkoor niet al te veel toeters en bellen wat bewegingen betreft, allesstaat in dienst van wat er klinkt. Zo waren ze bijvoorbeeld allemaalin het wit gekleed, zowel dames als heren. Dames lange rok en hereneen sleep (of hoe heet zoiets). Halverwege het concert bleek de rokvan de dames een wikkelrok en de sleep van de heren ook. Ze deden ‘maf draaiden ‘m om en ineens was de onderkant fel oranje: de zon! Ditwas het enige maar prachtige effect!

Tijdenshet middagconcert was er een intemezzo om erg veel mensen te bedankenvan de Deense organisatie en om de organisatie van het volgendesymposium aan het publiek voor te stellen. Het volgende WorldSymposium on Choral Music wordt in 2011 gehouden in Puerto MadrynPatagonie Argentina. Niet naast de deur maar toch het overwegenwaard.

Omalvast in altijns Amerikaanse sferen te komen konden we tijdenstweede deel van het middag lunchconcert luisteren naar CoroUniversitario de Mendoza Argentina. Hun programma was "An allinclusive choral approach recognizing fine arts in performance". Hetduurde even voordat alles kennelijk klaar stond maar ton het doekopen ging riep het publiek spontaan: Ooooooh! Het zag er inderdaadprachtig uit. De dames van het koor stonden onder een heel grootsoort laken en terwijl ze zongen schenen ze tegen het doek met met ledlichtjes.Dat gaf een wondermooi effect vooral in combinatie met het Lacrymosadat ze zongen. Dit eerste heette overigens: "Aesthetic act". Hetvolgende was een "Choral Performing Act". Het koor liep haastig overhet podium heen en weer, al babbelend. Er klonk een toeter eniedereen ging in kooropstelling staan. Behalve een twee laatkomersdie al telefonerend opkwamen en de telefoon pas in hun zak staken vlakvoor het begin van het stuk! Vervolgens klonk er een prachtig gezangen meteen na het slotakkoord gaat iedereen snel weer weg. Daarnazagen en hoorden we "Choral Sculpture". Inderdaad was het weer eenprachtig beeld met een wit en een zwart doek, en lichtjes, ook echtmooie intigrerende muziek die erg goed gezongen werd. Toch begon ik meook af te vragen of we ons met dit soort dingen niet op een grensvlakbegeven Waar eindigt een koorconcert en begint het muziektheater enopera?!

Metdie gedachte in mij hoofd was het tijd om een laatste blik op hetmooie Operaen te werpen, een laatste keer met de watertaxi mee tevaren, een laatste heerlijke maaltijd en een laatste concert in het prachtige Kopenhagen. Ditconcert was in de classisistische domkerk; Vor Frue Kirke waar wekonden daar genieten van het War Requiem van Benjamin Britten. Eenzeer omvangrijk stuk waarbij in dit geval het grote koor en orkest ophet priesterkoor stonden en het jongenskoor, het kleine orgel, desolisten en het kamerorkest vanaf de koorzolder hoog achterin de kerkmusiceerden. De kerk was nogal overakoestisch wat het luisteren nietzo heel erg aangenaam maakte maar ik heb toch een heerlijkeavond gehad. Het was erg fascinerend om te zien en te horen hoedirigent Michael Schønwandtalles op een fantastische manier dirigeerde en de boel bij elkaarhield.

Nahet concert een biertje gedronken met een Israelische, wat Letten,een Amerikaan, een Bulgaarse (?) dame, een Duitser, een NederlandseKoreaan, een Amerikaanse Nederlander, twee Limburgers en natuurlijkDaphne van Europa Cantat!

Ja, ook in Kopenhagen is het warm en met warm weer in een hotel is het slecht slapen. Zo stond ik voor mijn doen vroeg op en was ik iets over negen uur al in Vrijstad Christiana waar alles nog in diepe rust was! Christiana is een soort enclave in Kopenhagen gesticht in 1970 toen wat verlaten militaire kazernes werden gekraakt. Sindsdien probeert de Deense regering van alles om de krakers te verwijderen maar dat is gelukkig nog steeds niet gelukt. Je zou het toch beter tot cultureel erfgoed kunnen verklaren van de jaren 70, een monument voor de hippie tijd. Alles wat daar je ziet is op het grensvlak legaal-illegaal en ondertussen hebben de bewoners van Christiana helemaal een eigen manier van leven opgebouwd. Er zijn eigenhandig prachtig mooie huisjes gebouwd, vaak van restmateriaal of als kunstuiting, er is een school, een "supermarkt", een kindvriendelijk gebied, een strand, niet te vergeten de Christiana bikes, dus ook een fiesenmaker, een kroeg, een kerk, een podium, een kampeerplaats en natuurlijk Pusher Street waar je "legaal"soft drugs kunt kopen en gebruiken. Als Nederlander kijk je daar natuurlijk niet raar van op, zelfs niet van de bonte verzameling mensen. Ik heb er maar even een kopje koffie gedronken in café Woodstock en om me heen gekeken. Daarna een lange wandeling gemaakt over de bastions, via trapjes, kleine paadjes, straatjes en ik bleef me verbazen. Natuurlijk, ook troep (waar niet!), maar ook zoveel mooie originele plekjes en wat een rust! Kopenhagen stad is clean, design, recht, geregeld, geen bomen… Christiana is een met de natuur, ineens hoor je weer vogels, het is speels, warrig, groen, grillig, artistiek… It opens your mind!

Daarna snel met de bus naar het Operaen waar ik net op tijd was voor het eerste concert van de dag. Tijdens het tweede concert viel meer te beleven, het publiek ging weer eens he-le-maal uit zijn dak. Het Indonesian Youth Choir, Cordana zorgde voor een wervelende show. De jongelui lieten zang en dans zien uit de vier verschillende culturen/geloven van Indonesië: Hindoe, Papoea, Christelijk en Islam.  Vooral de Ismalitische "show"was geweldig.  Een rij van jongens die heel dicht op elkaar op hun knieeën zaten vormden een soort "slang".  Ze  zongen en klapten perfect synchroon. Niet alleen in hun eigen handen maar ook in die van elkaar, op de grond, borst, rug enz. precies zoals we in de workshop body percussion hadden geleerd. Ondertussen deden ze iets waarbij je je ogen bijna niet kon geloven, ze vormde steeds een ander figuur door elkaars handen op een een bepaalde manier vast te pakken en ondertussen werd het tempo van de muziek steeds hoger. Moeilijk uit te leggen maar iedereen was laaiend enthousiast.

Een heel groot applaus was er ook voor de jongens en meisjes van het koor UCC Mwamba uit Oeganda. Het is het onlangs opgerichte koor van de organisatie I AM FAMILY. Zij helpen wezen en arme kinderen uit de sloppenwijken van Kampala. De organisatie zorg voor kleding, eten en een school. Sinds heel kort hebben ze dus ook een koor gestart en de eerste presentatie was dus op het WCSM. Een hele prestatie!!!

Daarna besloot ik eigenlijk een beetje te spijbelen omdat het zulk mooi weer was. Ik wou nog erg graag een wandeling maken door het havengebied zodat ik mijn hoofd een beetje leeg kon maken voor de avondconcerten.  Tijdens het eten zat ik toevallig alweer naast Nederlanders, dit keer naast Drenten. "t Is toch niet te geloven. Na het eten het liep ik naar het verkeerde theater voor het concert. Om toch nog op tijd te kunnen zijn heb ik voor 1x maar zo’n bicycle taxi genomen. Dat is leuk, maar ook duur en je voelt je toch een beetje opgelaten in zo’n ding. Tijdens het concert van het Lund University Male Voice Choir merkte ik dat ik te moe was om te luisteren. Ik viel als het ware steeds een beetje in slaap en om te voorkomen dat ik daarbij lawaai ging maken ben ik in de pauze maar naar "huis" gegaan.

Morgen, de laatste dag van dit prachtige symposium!

<!– @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } –>

Als je zoals ik een week langalleen maar concerten hoort van de allerbeste koren van de wereld,die vernieuwend repertoire brengen op het allerhoogste niveau, is hettamelijk opvallend als je een keer bij een concert bent waar niet goedwordt geïntoneerd, dat ongeïspireerd is en waar de vonkniet overspringt naar het publiek. Dat overkwam gisteren een bekendkoor met een beroemde dirigent: het Adolf Frederiks Flickkör uitZweden onder leiding van Bo Johansson.   De spanning in het koor voorhet premiérestuk was zo groot dat ze het niet kwijt konden.Dat daarna een koor uit Cuba een optreden verzorgde waar de vonkenletterlijk vanaf sprongen maakte het contrast alleen maar groter. Het Schola Cantorum Carolina La Habana zong muziek van eigen bodem.Wat een andere sound ineens! Het was losjes, leuk, met humor,gepassioneerd en natuurlijk veel ritme waarbij natuurlijk gedanstwerd!

Het tweede middagconcert heb ik evenovergeslagen om weer een kijkje te nemen op de expo, op zoek naarbladmuziek. Laten we zeggen, ik heb ook erg veel niet gekocht:).Daarna de workshop gevolgd van Michael Bojesen, dirigent van hetNationale Meisjeskoor van de Deense radio. De workshop ging over deopbouw de koorschool en daarvoor had hij het Spruitenkoor (6 t/m 8jaar) meegenomen, zij gaven een korte demonstratie. Erg interessant!

Daarna had ik een hele leuke maaltijdin het Sultan Restaurant waar ik mensen uit Hengelo tegen kwam. Toeneen van de obers in de gaten kreeg dat ik uit Nederland kwam (doormijn badge) noemde hij me maar gemakshalve Mariska. Inderdaad, hijhad ooit een Hollanse vriendinnetje had gehad. Hij deed er heellyrisch over. Nederlands was zo’n mooie stoere taal. Vooral de G vondhij mooi: gggggggadverdamme! Toen bleek dat Mariska uit Lochem kwamlagen de Hengelo’ers en ik niet in een deuk van het lachen! Dat waseven een heerlijk Tukkers intermezo. 

Daarna naar het avondconcert in deprachtige Garnisons Kirke. Daar gebeurde iets heel bijzonders. Zoalsik al eerder schreef zingen de koren vrijwel alleen maar hedendaagsemuziek, vaak van nog levende componisten en veel premiéres.Veel van deze componisten zijn aanwezig op het symposium. Tijdens hetconcert van de Schola Cantorum uit Oslo van gisteren bleek gaandeweghet concert dat van de 7 componisten die geprogrammeerd stonden er 6aanwezig waren.  Waaronder Eric Whitacre (zie foto), een jonge hedendaagse, ingternationaal bekende Amerikaanse componis. tDit feit alleenal was een eerbetoon aan dit fantastisch zingende koor onder leidingvan Tone Bianca Dahl. Maar het concert was nog niet afgelopen. hettweede deel werd verzord door het EMO Ensemble uit Finland. Dit koorzingt zelfs uitsluitend hedendaagse muziek. Het koorheeft een hele stevige klank en de moeilijkste muziek wordtschijnbaar moeiteloos gezongen.

Het was eenheerlijk dagje in een zonovergoten Kopenhagen. In een vrij uurtje benik ook nog even naar het Amalienborg gelopen. Het is ook prachtingook om het Operaen van deze kant te zien, pal tegenover de prachtigeMarmorkirken, met daar tussen het plein waaraan de paleizen grenzenen die mooie fontein daar weer tussen.Ook zag ik dat de AmerigoVespucci in de haven lag en de bemanning is dan ook zichbaar enonberispelijk(!) aanwezig in de stad.

<!– @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } –>

Gisteren,woensdag, was de “rustdag” van het symposium. Het hele programmavond plaats in Tivoli Gardens. Er waren geen workshops, geenmasterclases en de expo was dicht. Na een paar zeer intensieve dagenkon iedereen uitslapen omdat er geen ochtendprogamma was.

Ikbesloot de de ochtend te gebruiken om wat alternatievewinkelstraatjes op te zoeken want daar was ik nog niet aan toegekomen. Ik heb mijn ogen de kost gegeven in het Strædetwat, volgens mijn boekje over Kopenhagen, hét alternatief voorhet Strøget.Inderdaad, erg leuk! Veel kleine winkeltjes met kunst en antiek,design, leuke eettentjes en kledingwinkels met betaalbare hele uniekespullen. Het meest opvallende vind ik dat veel van deze zaakjesgerunt worden door jonge enthousiaste mensen. Weer wat straatjesverder is het Latiner Kwartier. In mijn boekje staat dat dit deel vanhet centrum homogericht is, goedkoop, een beetje smoezelig, metintieme restaurants, gefaalde boektiekjes en tweedehands winkeltjes.Tsja, daar moet je dus zijn! Ook daar kwam ik tijd te kort.

Terugnaar Tivoli Gardens voor het concert Songbridge project. Vier kinderkoren uitverschillende landen: China, Hongarije, Denemarken en Canada gavensamen een concert. Ieder koor zong een volkslied en een stuk datspeciaal voor het symposium was gecomponeerd. De aandelen van allekoren waren zonder twijfel allemaal heel erg goed maar het koor uitChina was toch wel fenomenaal! Ook zongen alle koren samen muziek uitalle vier landen onder leiding van de dirigent van het land. WederomChina: wat een plezier, je merkte het ook bij de andere kinderen datze het heel graag deden. Tot slot zongen alle vier koren samen en ookde Chinees die naast mij zat moest een traantje weg pinken. Wat eenmooi concert!!!

Naeen heerlijke en goedkope vegetarisch maaltijd in het Rizrazrestaurant was ik om 19.00 uur terug in de Tivoli Concerthall voorhet tweede concert van de dag door het Danisch National Girls Choiren Danisch National Vocal Ensemble. Ik was erg onder de indruk vanhet stuk van Michal Bojesen: Plant a tree voor koor en trompet.Wederom een premiére! Om de dag af te maken ook maar naar het late Vocal Rhythmic concert gegaan. Het publiekging uit zijn dak door de hoogstandjes van de Drie Deense a capellagroepen: Touché, VoxNorth en Vocal Line. Zelf was ik het meestinder de indruk van VoxNorth een groep van 18 veelal studenten van deMusic Academy van Aalborg.

Na een korte wandeling door het park maar naar het hotel gegaan, de achtbaan is toch niks voor mij… alhoewel die hele hoge zweefmolen me super lijkt!