Veel hoogtepunten in Matthäus Passion

Recensie

DEVENTER – De Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach isniet alleen verreweg het meest gespeelde stuk muziek in de dagen voor Pasen,zeker in Nederland, maar telt ook enkele absolute topnummers, hits zou je hetkunnen noemen, die de geliefdheid voor het hele werk overstijgen. Sterkste voorbeeld: de altaria Erbarme dich. Behalve dat stuk (voorbeeldig uitgevoerd door Karin van dePoel) vielen in de uitvoering in de Deventer Bergkerk gisteravond nog wel meerabsolute hoogtepunten te beleven. Zoals het verstilde arioso Mein Jesu schweigtzu falschen Lügen stille (tenor Christian Dietz), de sopraanaria Aus Liebe(Gudrun Otto), de basaria Komm süsses Kreuz (Hugo Oliveira), de altaria Ach nunist mein Jesus hin (met die sublieme koorpartij voor Consensus Vocalis). En vooral de doorleefde verteltrant van tenor Nico van derMeel in de rol van de evangelist (soms zelfs met ietwat overslaande stem):beter kun je het niet wensen. De bas Tom Sol imponeerde met zijn machtigestemgeluid in de Christusrol.

En dan die koren, opgesteld tegenover elkaar, geleid metswingende lichaamstaal door de gedreven Klaas Stok, met felle contrasten tussenwoede en ingetogenheid, tussen geweld en twijfel: de kruisvormige opstelling inde Bergkerk deed ook gisteren weer wonderen. Het enige bezwaar dat ertegen temaken zou kunnen zijn, is dat de vocale solisten soms de neiging hebben zichofwel naar de enige, ofwel naar de andere zijde van kerk te wenden, waardoor deandere kant iets aan beleving (en soms detaillering) tekortkomt. En in hetgeval van de vrouwelijke solisten ook wat stemvolume. Maar de winst van destereo-effecten die de dubbelkorige delen hier optimaal meekrijgen, de krachtvan de muzikale dialoog, nemen dat kleine bezwaartje geheel weg.

De Oldenzaalse jongens zetten tweemaal een haarscherpecantus firmus neer; het barokorkest Concerto d’Amsterdam begeleidde degebeurtenissen met attent vakmanschap; er viel volgens mij maar één hobonootjenaast het podium.

Bron: De Stentor

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Matthäus boeit opnieuw

Bron: TC/Tubantia

OLDENZAAL
– Een jaarlijkse traditie als de Oldenzaalseuitvoering van de Matthäus Passion heeft altijd weer verrassingen. Zo was Jan Willem de Vriend weer ‘terug op het nest’, maarnu met zijn huidige orkest, het Orkest van het Oosten. Klaas Stok"was de nietzichtbare dirigent van het koor Consensus Vocalis en dit koor was weerouderwets op dreef. Met name in het volkstumult in deel 2 waren de zangers opz’n scherpst. In de sfeervolle koralen was het alsof het fermateteken weergeëerd werd. Op momenten dat er met solisten werd samengezongen was er sprakevan een hechte eenheid, zoals de vederlichte ‘Wohin’s. Werken met een orkestmet eigentijdse instrumenten houdt het ontberen van een viola da gamba in.Deels werd de rol overgenomen door de chitarrone (een langhalsluit), maar eencello geeft toch een te braaf geluid. Veel te braaf vond ik aanvankelijk ook dealtstem van Wilke te Brummelstroete. Ze begon me pas echt te boeien vanaf’Erbarm es Gott’ en de daaropvolgende aria, waarin ze echt haar zielblootlegde. De sopraan Nienke Oostenrijk zong bijna zo hemels ijl als eenjongenssopraan, waardoor haar zeggingskracht tot ongekende proporties groeide.De evangelist Andreas Weller is niet te vergelijken met Nico van der Meel, maarzette een prima partij neer. Jammer genoeg stond hij bijna onzichtbaaropgesteld: ik had graag van zijn mimiek willen genieten. Maarten Koningsbergerwisselde nogal eens van plaats. Bij basaria’s stond hij naast de dirigent, inde andere rollen was zijn plek tussen de vocale koren. Voor Oldenzaal is hijeen ‘oudgediende’ en na deze avond zou ik zijn rentree alleen maar toejuichen.Tyler Duncan zette een indrukwekkende Christuspartij neer. De held van de avondwas voor mij echter de tenor Andreas Post. Deze man zong dermate indringend ‘OSchmerz’ en de daaropvolgende ‘Ich will bei meinem Jesu’ wachen’, dat eensiddering door de kerk leek te gaan. Een ‘modern’ orkest heeft ook voordelen:de contrabassen leken luider te ‘grommen’ dan anders. Erg mooi vond ik wat hetorkest deed met de driestemmige begeleidingen van de Christuspartij: het wasalsof de dirigent deze stemmen er nadrukkelijk uitlichtte.
(Koen Edeling)

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Matthäus Passion

Mp09Ze zijn er helemaal klaar voor: de 35 jongens van het Stadsjongenskoor. Afgelopen maandag hadden ze generale repetitie in het Muziekcentrum Enschede en gisteravond in de Plechelmusbasiliek. Vanavond en morgenavond zingen ze de Matthäus in de Plechelmusbasiliek en aanstaande zaterdag in het Muziekcentrum. Alle drie concerten doen ze samen met Consensus Vocalis en het Orkest van het Oosten onder leiding van JanWillem de Vriend. Vanavond en morgenavond staan de jongens op de koorzolder en dirigeer ik ze vanuit de kerk. Zaterdagavond staan de jongens op het podium en zingen ze rechtsstreeks onder leiding van Jan Willem de Vriend.

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Back to the 80’s

Gisteravond een buitengewoon leuke avond gehad. Ik ben naar de musical Back to the 80’s geweest die uitgevoerd werd door leerlingen van het Twents Carmelcollege (locatie Lyceumstraat).  De musical gaat over het eindexamenjaar van de William OceanHigh School in de jaren tachtig van de vorige eeuw. In de speciale sfeer vanexamenstress, feestjes en ontluikende liefdes werden liedjes gezongen als Man in the mirror  van Michael Jackson en Time of my life uit de film Dirty dancing. De kubus van Rubik was gebruikt als decorstuk en ook The A-team ontbrak niet. De leerlingen hadden het over cassettebandjes, de Atarispelcomputer en natuurlijk Star Wars

Back_to_the_80_s_61Maar liefst vier jongens van het Stadsjongenskoor deden mee enhadden me een kaartje voor me geregeld.  Het was geweldig om die jongens eens in een andere rol te zien. Ruben Brok opende de avond met het spetterende Wake me up before you go: erg knap gedaan! Rik Beernink speelde de rol van Corey Palmer jr. Ik was erg onder de indruk. Hij had een aantal fantastische solo’s die hij met veel overtuiging zong en ook zijn spel was erg goed. Rik gaat volgend jaar in Groningen studeren dus als er nog een koor is dat een goede tenor zoekt? Maurits Laane had qua zang een meer bescheiden rol maar dat wat hij deed was ook meteen iets enorm ingewikkelds. Probeer maar eens met z’n drieën Come on Eileen en Don’t worry be happy door elkaar te zingen… Verder moest hij de hele avond al snoepend in een pak lopen waardoor hij heel dik leek. Ondanks het snoepen was hij twee kilo afgevallen vanwege dat zware pak. Jesse Bussmann was de toetsenist van de band die super speelde.

Het geheel was te zien in het uitverkochte Stadstheater De Bond. Zo’n tachtig leerlingen en medewerkers hebben er vanaf september onder leiding van de docenten Tineke Steenbeeke en HanSteenbergen aan gewerkt.  Er deden twintig acterendeleerlingen mee. Deze werden begeleid door een elfkoppige band, een tien leden tellendkoor, een dansgroep van zo’n twintig meisjes en niet te vergeten alle leerlingen en medewerkers die actief waren met techniek, decor, kleding,grime en video. Een hele knappe prestatie!

Vanavond is de laatste voorstelling.

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Jacob ter Veldhuis

Veldhuis_jacob_ter_2007_promofoto_kVandaag maakte hij weer een verpletterende indruk op me, de Nederlandse componist Jacob ter Veldhuis. Ter illustrastie van een interview was er een stuk van hem te horen op Radio 4. Jammergenoeg moest ik de auto uit op weg naar een koorrepetitie. Een alt die tegelijk met mij de parkeerplaats op reed was ook zo onder de indruk: "Had jij ook radio 4 aan? Wat is dat voor muziek!". Ik had eerder muziek van hem gehoord maar zoals dat soms gaat, het blijft hangen en je hebt er geen naam bij.

Jaob ter Veldhuis schrijft muziek voor gewone akoestische instrumenten maar dan met bestaande gesproken tekst erbij die hij als compositorisch element heeft verwerkt. Hij luistert naar deze tekst en schrijft die in noten, zowel toonhoogte alslengte, in de partituur uit. Het kunnen fragmenten zijn van heroine verslaafde hoeren uit de Jerry Springer Show, toespraken van tv dominees of politici of andere teksten van mensen aan de zelfkant van de samenleving.  Dit combineert hij vaak met tamelijk ongecompliceerde muziek. De tekst is dan op band te horen, wordt echt neergezet als deelnemend instrument samen met de akoestische musici. Vaak is er ook beeldmateriaal erbij wat het geheel natuurlijk nog treffender maakt. Juist de cominatie van de logische soms zoete muziek en het rauwe tekstmateriaal maakt deze muziek erg intrigerend. Ter Veldhuis is ongelooflijk populair over de hele wereld maar vooral in de V.S. waar zijn naam al snel werd verbasterd tot JacobTV.

Morgen is hij te horen in Enschede tijdens het Cross Linx Festival met de primeur van een filmisch gemonteerd muziektheater-werk over de zelfkant van deAmerikaanse samenleving: "Cities change the songs of birds". Het zijn originele soundbytes uit de wereld van daklozen,drugsverslaafden, pooiers, hoeren en gedetineerden. Gebaseerd op de door SteveReich ontwikkelde ‘speech melody’ zijn te horen: 4 saxofoons (MeteErker, Bart Wirtz, Miguel Boelens, Nils van Haften), drums, bas (Arend Niks enMick Paauwe) en harpiste Lavinia Meijer. Plus videos, lichtshowen live visuals van Jan Willem Looze en Jan Boiten.

Ik ga een kijkje nemen, als er nog kaarten zijn… en meer luisteren en zien van hem!

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Zing Magazine: Guus

Tijdens de zomervakantie van 2008 kreeg ik een intrigerend mailtje. De hoofdredacteur van Zing Magazine was viavia op mijn weblog gekomen en vraagt me om van gedachten wisselen over devraag of ik columns of artikelen voor het blad wilschrijven.  Zing Magazine is een tweemaandelijks vakblad voor (amateur)zangers, dirigenten en docenten. Daar heb ik dus meteen op gereageerd en in de nieuwste jaargang schrijf ik de column Solo voor Zing Magazine. Het is niet gemakkelijk om in pakweg 300 woorden iets te schrijven maar de eerste column is al gepubliceerd. Ik ben er erg trots op:

Guus
Wat een grandioze ervaring! Het Stadsjongenskoor Oldenzaalzingt in de opera Boris Godoenov van de Nationale Reisopera en reist langs allegrote theaters in Nederland. Vandaag is de laatste voorstelling in Den Bosch enwe mogen mee het podium op voor het slotapplaus. Bij de opera heerst eenijzeren discipline. Ook het slotapplaus is dus goed geoefend: op één lijnstaan, naar voren, naar achteren… Volgens afspraak ga ik met de jongens alvastbij de trap staan om achter het grote koor aan naar boven te gaan. Maar waar ishet grote koor? Door de speaker klinkt:Mariette en jongenskoor klaar staan voor applaus. Ik ga met de jongens toch viade trap naar boven: verkeerde kant toneel?! Hup, naar beneden, via een anderetrap naar boven, weg hier met diejongens, weer naar beneden, via de foyer, rennen, trap op… Eindelijk zijn wegoed. Dan ineens: Bammm dengedengedeng! We duiken ineen en met de vingers in deoren kijken we elkaar verschrikt aan. Staan we toch pal naast de klokken en degrote gong. Hoe is het mogelijk, normaal staan deze toch zo ver mogelijk vanhet toneel vandaan? Ik weet wat er nu volgt: Boris sterft en wat over blijft isalleen maar stilte… In dit decrescendo hoor ik ineens een ander geluid. Ikkijk snel om me heen. Het is de acht jarige Guus, helemaal in paniek en hijgilt het uit. Wat te doen? De opera eindigt immers pianissimo! Ik til Guus op,doe een hand voor zijn mond, ren met hem de kelder in en sluit de deur. Daarmag Guus zich eindelijk helemaal laten gaan: Ik wil naar mama toe! Wat eenfeestelijke afsluiting had moeten zijn eindigt voor Guus in mineur. Maar wateen wilskracht! Even later rent hij toch het podium op voor het applaus. Keurigop één lijn met de andere jongens, de tranen biggelen nog over zijn wangen.

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Ruben

Kleine jongens worden groot en zijn dan tot bijzondere daden in staat.  Ruben is 13 jaar en zingt bij het Stadsjongenskoor Oldenzaal. Dinsdagochtend belt zijn vader me op. Opa is overleden en het zou zo mooi zijn als Ruben wat kon zingen tijdens de avondwake en de uitvaartdienst. Ruben wil het heel erg graag doen. ‘Maar kan ik dat wel van Ruben vragen?’ vraagt zijn vader. Ik ken Ruben goed en ik meteen ja.  Zingen en muziek maken is voor Ruben heel belangrijk. Ik zal Ruben zelf op de piano begeleiden en we bellen een zangvriend om te vragen Ruben mentaal en muzikaal te steunen. Gabriël is net 14 geworden, zegt ook meteen ja en begrijpt zijn rol.

Woensdagavond hebben we gelegenheid de liederen uit te kiezen, te zingen en te praten over het hele gebeuren.  De jongens discussiëren over de inhoud van de tekst en of het gevoel van de muziek wel bij de gelegenheid past. Ruben zit tegen de stembreuk aan, heeft net de griep gehad en carnaval gevierd. Zijn stem is niet zo krachtig als anders. Gabriël begrijpt dat hij meer ingehouden moet zingen om zich aan te passen aan Ruben. ‘Best moeilijk’ zegt hij, ‘maar de mensen in de kerk moeten vooral Ruben goed kunnen horen.’

Donderdagmiddag zingen Ruben en Gabriël tijdens de koorrepetitie de liederen even voor aan de andere jongens van het koor. Ze zijn er stil van en begrijpen dat het een moeilijke opdracht voor Ruben is. Daarna is het een half uurtje rijden van Oldenzaal naar Enter waar de avondwake is. In de auto kletst Ruben me de oren van het hoofd. ‘Nee, ik heb geen honger’ zegt hij en ook Gabriël wil z’n brood niet opeten. Vlak voordat we opkomen fluistert Ruben tegen me ‘het gaat wel goed met mij hoor!’ En inderdaad de liederen klinken prachtig in de ruime akoestiek van de kerk.

Gisterochtend was de sfeer heel wat meer beladen tijdens de uitvaartdienst. Gabriël is zeker van zijn opdracht  ‘Ik sleep Ruben er wel doorheen’. Het blijkt niet nodig. Ruben is goed bij stem en zingt voluit vanuit zijn hart. In één woord: geweldig! Dat hij daarna ook zijn emoties de vrije loop kon laten heb ik grote bewondering voor. Gabriël is het met me eens: ‘als mensen zeggen dat je niet mag huilen bij zoiets, verklaar ik ze voor gek!’

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Opleidingskoor 2008-2009 groot succes!

Het Stadsjongenskoor Oldenzaal bestaat uit een aantal koren: een opleidingskoor, middenkoor, concertkoor en een jongemannenkoor. Deze koren geven samen concerten, maar ook los van elkaar.  Als iedereen op het podium staat, dan hebben we één groot koor van 65 zangers onder de 25 jaar. Afgelopen kerst stonden van deze 65 zangers 17 jongens voor de allereerste keer in hun leven op het concertpodium.  Het zijn de jongens van het opleidingskoor en zij zijn in september 2008 begonnen met zingen bij het Stadsjongenskoor.  Ze zongen erg goed op het concert en deden dit met heel veel plezier. Het opleidingskoor 2008-2009 is een groot succes!

Sjktutti08Ieder voorjaar bezoek ik alle basisscholen in Oldenzaal om de  jongens uit groep 4 een stemtest af te nemen. In kleine groepjes komen de jongens bij mij. We voeren een gesprek, we doen wat gekke stemoefeningen en we zingen Vader Jacob. Als we dat gedaan hebben zeg ik tegen de jongens die me opvallen: " Jij kunt goed zingen zeg! Mogen we je naam op schrijven? Je krijgt dan een brief thuis en dan mag je een keertje komen luisteren tijdens de openbare repetitie".  Deze positieve selectie levert meestal zo’n 100 jongens op die wij aanschrijven om te komen luisteren.  Van deze 100 komen er zo’n 20 op de repetitie en dan blijven tussen 12 en 16 jongens over die enthousiast genoeg zijn om een nieuw opleidingskoor te vormen.  In de eerste weken vallen er altijd weer wat jongens af die zich bedacht hebben en ik ben altijd blij als ik aan het eind van het jaar 8 tot 10 jongens overhoud die de overstap maken naar het middenkoor. Gedurende de jaren stoppen jongens om verschillende redenen met zingen en ik hoop altijd dat ik per lichting 5 jongens heb die wel doorgaan. Op dit moment zijn dat 28 jongens, iets boven het gemiddelde.

Maar dit jaar heb ik een super opleidingskoor! In september liep het storm met de aanmeldingen. Maar liefst 19 jongens hadden besloten te komen zingen. Er zijn inmiddels 2 gestopt maar die 17 die zijn gebleven zijn echt niet van plan te stoppen geloof ik. Ze worden per repetitie fanatieker. "Nee, juf we kennen het al lang uit ons hoofd". En verrek ze doen het nog goed ook. "Krijgen we nog zo’n geel blaadje erbij? " Die gele blaadjes maak iksamen met Ivette, onze zangdocent. Spelenderwijs leren de jongens notenlezen en alles wat ze moeten weten om in een koor te zingen. "Wanneer krijgen we weer een nieuw liedje? We kennen alles al!". Ja, de juf moet aanpoten met dit opleidingskoor.

Olk0809 Sietse Kamp, Leo Mulder, Marijn Spanjer, Teun Naafs, Max Eshuis, Yoakeem Tan, Lavièn, Tan, Rutger Koens, Jesse Welgraven, Mark Pieters, Thijs van de Weerthof, Pim Forte, Pim Slijkhuis, Jelle Folbert, Kai Groeneveld, Sander Olde Keizer en Ahrun Hanna.

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Februari Muziekmaand

Morgen zondag 1 februari zal het personeelskoor van de Universiteit Twente  om 15.30 uur een optreden verzorgen in de Grote Zaal van het Muziekcentrum Enschede. Het optreden is in het kader van de Enschedese Korendag die verzorgd wordt door de organisatie Februari Muziekmaand.

Haydn_2In het kader van het 200 jarig sterfjaar van Josef Haydn 1732-1809 zullen de Kringzingers  een aantal liederen uit de bundel Gesänge mit Klavierbegleitung ten gehore brengen. Op maandag 8 juni en zondag 14 juni zal dit koor  een heel concert aan Haydn wijden en dan met name aan zijn connecties met Engeland. Tijdenszijn verblijf in Engeland (1790-1792) maakte Haydn namelijk kennis metde glees, catches en rounds: vrolijke liederen en canons ophumoristische en vaak ondeugende teksten. Dit moet de bron vaninspiratie geweest om zijn Gesänge mit Klavierbegleitung (1796-1801) teschrijven. Hij was 69 jaar had net Die Jahreszeiten af en was op zoeknaar wat ontspanning. In de liederen worden echtelijke spanningen,wijn, en romantiek op een lichte toon bezongen. Haydn zelf hield ergvan deze liederen: Die Gesänge seien bloss con amore in glücklichenStunden, ohne Bestellung componiert.

Ook zullen de Kringzingers het speciaal voor deze korendag gecomponeerde lied Nu op dronk van Erwin Strikker uitvoeren. De pianobegeleiding is in handen van Gerard van Kempen.

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share

Im Treibhaus

<!– /* Font Definitions */ @font-face {font-family:Garamond; panose-1:2 2 4 4 3 3 1 1 8 3; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:roman; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:647 0 0 0 159 0;} /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-parent:""; margin:0cm; margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:Garamond; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}@page Section1 {size:595.3pt 841.9pt; margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt; mso-header-margin:35.4pt; mso-footer-margin:35.4pt; mso-paper-source:0;}div.Section1 {page:Section1;}–>

In mei 1849 verbleef Richard Wagner gedwongen in Zwitserlandnadat hij het land was uitgezet vanwege het schrijven van wat politiekemanifesten. Daar verbleef hij in een huis van de familie Wesendock. Zijn liefdevoor Mathilde Wesendonck is ongetwijfeld de belangrijkste bron van inspiratie geweestom de vijf Wesendock Lieder te schrijven. Mathilde  was mooi, vrouwelijk, intelligent en warm,eigenschappen die Wagner’s vrouw Minna niet scheen te hebben.

Het lied Im Treibhaus wordt de vergelijking gemaakt tussenhet verlangen van twee geliefden om samen te zijn, en de bladeren van deplanten die zich als verliefde armen om elkaar heen slaan. Er zitten ook veelverwijzingen in naar de ballingschap waarin Wagner leeft en het thuisloos zijn.Het lied Im Treinhaus geldt al een belangrijke voorstudie voor zijn operaTristan und Isolde. Het onder weer een prachtige vertolking door KirstenFlagstad.

Hochgewölbte Blätterkronen,
Baldachine von Smaragd,
Kinder ihr aus fernen Zonen,
Saget mir, warum ihr klagt?

Schweigend neiget ihr die Zweige,
Malet Zeichen in die Luft,
Und der Leiden stummer Zeuge
Steiget aufwärts, süßer Duft.

Weit in sehnendem Verlangen
Breitet ihr die Arme aus,
Und umschlinget wahnbefangen
Öder Leere nicht’gen Graus.

Wohl, ich weiß es, arme Pflanze;
Ein Geschicke teilen wir,
Ob umstrahlt von Licht und Glanze,
Unsre Heimat ist nicht hier!

Und wie froh die Sonne scheidet
Von des Tages leerem Schein,
Hüllet der, der wahrhaft leidet,
Sich in Schweigens Dunkel ein.

Stille wird’s, ein säuselnd Weben
Füllet bang den dunklen Raum:
Schwere Tropfen seh ich schweben
An der Blätter grünem Saum.

Volg en like ons:
onpost_follow
Tweet
Share